Niestety osoby dotknięte AZS często mają to za duży kompleks, a ich poczucie samooceny drastycznie spada wraz z nasilaniem objawów. Nieestetyczne plamy na ciele są według nich powodem do wstydu. Należy zwiększyć świadomość społeczeństwa na temat tego schorzenia, aby wytępić nadmierne gapienie się na ludzi dotkniętych chorobą. Jest ona czymś pospolitym i zupełnie normalnym! Jeżeli chcesz dowiedzieć się więcej na temat objawów, diagnozy czy leczenia, zapraszamy do przeczytania całości.
Spis treści:
1. Czym jest AZS?
2. Objawy
3. Diagnoza atopowego zaplenia skóry
4. Leczenie atopowego zapalenia skóry
5. Skutki przy nieleczeniu choroby
6. Podatność na AZS
7. Epidemiologia
8. Dermokosmetyki na AZS
9. Przeciwskazania
10. AZS w pigułce
11. Infografika AZS
CZYM JEST ATOPOWE ZAPALENIE SKÓRY
Atopowe zapalenie skóry (AZS), to przewlekła i nawracająca choroba, która objawia się suchą, swędzącą i zapalną skórą. Choroba ta jest jedną z najczęstszych rodzajów zapaleń i często występuje u dzieci, chociaż może również dotykać dorosłych. Poprzednio atopowe zapalenie skóry nazwane było wypryskiem atopowym, świerzbiączką Besniera, wypryskiem alergicznym lub alergicznym zapaleniem skóry. Objawy choroby występują okresowo i nie jest ona uważana za uleczalną, ale można zapobiegać objawom i kontrolować jej przebieg. AZS jest chorobą genetycznie uwarunkowaną nieprawidłową reakcją immunologiczną na małe dawki antygenów.
OBJAWY AZS
Objawy atopowego zapalenia skóry mogą różnić się u poszczególnych osób. Skóra dotknięta chorobą jest często bardzo sucha i szorstka. Może brakować jej naturalnej ochronnej warstwy lipidowej, co prowadzi do nadmiernej utraty wilgoci. Intensywne swędzenie jest jednym z najbardziej dokuczliwych objawów AZS. Powoduje ono dyskomfort i utrudnia codzienne funkcjonowanie i wykonywanie prozaicznych czynności. Skóra atopowa jest podrażniona, czerwona i często zapalona, a także łuszcząca się i tworząca drobne łuski. Występują na niej wypryski, pęcherze, strupy, a czasami również pęknięcia i otarcia. Wypryski mogą pojawiać się na różnych częściach ciała, takich jak twarz, szyja, ręce, łokcie, kolana i stopy. Osoby z AZS są bardziej podatne na reakcje alergiczne na różne czynniki, takie jak pyłki roślin, kurz, sierść zwierząt, roztocza, pewne pokarmy lub drażniące substancje chemiczne. Kontakt z tymi czynnikami może prowadzić do nasilenia objawów AZS. Ważne jest, aby pamiętać, że mają one różny stopień nasilenia w zależności od osoby i okresu choroby. Co ważne, zdarza się, że występują okresy remisji, w których objawy są łagodniejsze lub niemal nieobecne, a także okresy zaostrzeń, w których objawy są zintensyfikowane i bardziej uciążliwe.
DIAGNOZA ATOPOWEGO ZAPALENIA SKÓRY
Diagnoza AZS jest oparta na ocenie objawów klinicznych, wywiadzie medycznym oraz ewentualnych testach dodatkowych. Lekarz zaczyna od przeprowadzenia szczegółowego wywiadu, aby dowiedzieć się o Twoich objawach, historii chorób skórnych w rodzinie, czynnikach wywołujących objawy, a także o ewentualnych alergiach towarzyszących. Specjalista dokładnie bada skórę, poszukując charakterystycznych objawów AZS, takich jak suchość, zaczerwienienie, wypryski, strupy, pęknięcia itp. Badanie może obejmować ocenę skóry na różnych obszarach ciała. Lekarze mogą sugerować się kryteriami diagnostycznymi, takimi jak kryteria Hanifina i Rajki lub kryteria Williamsa, aby potwierdzić diagnozę. Obejmują one ocenę obecności i nasilenia charakterystycznych cech AZS.
Następnie doktor powinien wykluczyć inne możliwe przyczyny objawów skórnych, takie jak infekcje skóry, łuszczyca, alergie kontaktowe, bielactwo, pokrzywka itp. W niektórych przypadkach, jeśli istnieje podejrzenie alergii jako czynnika wywołującego AZS, lekarz może zalecić testy skórne lub testy alergiczne w celu identyfikacji konkretnych alergenów, które powodują objawy. W jeszcze innych przypadkach, jeśli istnieje podejrzenie infekcji skórnej lub współistnienia innych chorób, lekarz może zlecić badanie krwi, aby ocenić stan zapalny czy poziom IgE (przeciwciała reagującego alergicznie).
LECZENIE AZS
Leczenie atopowego zapalenia skóry jest wieloaspektowe i zależy od nasilenia objawów, wieku pacjenta oraz innych czynników. Regularne stosowanie tzw. nawilżaczy jest niezwykle ważne w leczeniu AZS. Nawilżające kremy i maści pomagają utrzymać wilgotność skóry, zmniejszają suchość i łagodzą podrażnienia. Ważne jest, aby stosować je po każdym umyciu skóry. Istnieją też kremy lub maści na receptę, zawierające kortykosteroidy. Znajdują się one w składzie w celu zmniejszenia stanu zapalnego skóry. Kortykosteroidy są stosowane na ograniczone obszary skóry i zazwyczaj przynoszą ulgę w przypadku nasilonych objawów. Ważne jest jednak odpowiednie dawkowanie i ścisłe stosowanie zgodnie z zaleceniami lekarza. W niektórych przypadkach, gdy objawy AZS są trudne do kontrolowania za pomocą kortykosteroidów, dermatolog może przepisać inne leki przeciwzapalne, takie jak inhibitory kalcyneuryny lub leki doustne przeciwzapalne. Zdarza się, że AZS może być spowodowane reakcją na konkretne substancje lub czynniki, oczywiście należy wtedy tych składników unikać. Może to obejmować unikanie pewnych substancji chemicznych, alergenów, długotrwałego kontaktu z wodą, zabiegów pielęgnacyjnych i innych.
Inną metodą leczenia jest światłoterapia, czyli terapia światłem. Pod nadzorem lekarza pacjent może być poddany kontrolowanym dawkom promieniowania UV, co przyniesie ulgę w objawach. Jeśli natomiast atopowe zapalenie skóry jest związane z intensywnym świądem, specjalista może zalecić stosowanie leków przeciwhistaminowych w celu złagodzenia swędzenia i poprawy jakości snu. Warto pamiętać, że leczenie AZS jest indywidualne i powinno być prowadzone pod nadzorem specjalisty. Ważne jest również zachowanie odpowiedniej higieny skóry, unikanie długotrwałego kontaktu z drażniącymi substancjami i stosowanie delikatnych detergentów przy myciu ubrań.
SKUTKI PRZY NIELECZENIU CHOROBY AZS
Nieleczone atopowe zapalenie skóry może prowadzić do różnych skutków i powikłań. Bez leczenia objawy, takie jak świąd, suchość skóry, rumień i wysypki mogą nasilać się i stawać bardziej uciążliwe dla pacjenta. Może to prowadzić do dyskomfortu, bólu i trudności w wykonywaniu codziennych czynności. Uszkodzenia skóry spowodowane drapaniem i intensywnym świądem mogą prowadzić do wtórnych infekcji bakteryjnych lub grzybiczych. Bakterie, takie jak Staphylococcus aureus, są w stanie łatwiej przenikać przez uszkodzoną barierę skórną, powodując zakażenia skóry. W przypadku nieleczonej choroby ryzyko rozwoju łuszczycy może wzrosnąć. Intensywny świąd i dyskomfort spowodowane AZS prowadzą do zaburzeń snu, które z kolei mogą wpływać na ogólny stan zdrowia i samopoczucie pacjenta. Ponadto, nieleczone AZS ma realną szansę wpływać na zdrowie psychiczne, powodując lęk, depresję, niskie poczucie własnej wartości i obniżoną jakość życia. Intensywny świąd i nasilone objawy choroby u dzieci mogą utrudniać prawidłowe odżywianie, prowadząc do niedoborów pokarmowych i opóźnień w rozwoju fizycznym. Dlatego powinno się skonsultować z lekarzem dermatologiem w przypadku wystąpienia objawów i rozpocząć odpowiednie leczenie w celu minimalizacji skutków nieleczonej choroby. Wczesna interwencja może pomóc w poprawie jakości życia i zapobieganiu powikłaniom.
PODATNOŚĆ NA AZS
Atopowe zapalenie skóry może wystąpić u osób w każdym wieku, ale istnieją pewne czynniki, które zwiększają podatność na rozwinięcie tej choroby. Schorzenie jest częstsze u dzieci, zwykle pojawiając się w pierwszych latach życia. Około 60-70% przypadków AZS rozwija się u dzieci poniżej 1 roku życia, a ponad 90% przypadków pojawia się przed 5. rokiem życia. Atopowe zapalenie skóry ma silny składnik genetyczny. Osoby, których bliscy krewni (rodzeństwo, rodzice) cierpią na daną chorobę, astmę lub alergie, mają większe ryzyko rozwoju dolegliwości. Jeśli ktoś wcześniej chorował, istnieje większe ryzyko nawrotu lub wystąpienia objawów w przyszłości. Istnieje silna zależność między chorobą a alergiami, takimi jak alergia na pyłki, kurz, sierść zwierząt, pokarmy lub alergeny kontaktowe, więc jeżeli jesteś alergikiem, masz większe szanse na cierpnienie na atopowe zapalenie skóry. Osoby o osłabionym układzie odpornościowym, na przykład z autoimmunologicznymi schorzeniami również są bardziej podatne na rozwinięcie choroby. I na koniec ekspozycja na niektóre czynniki środowiskowe, takie jak zanieczyszczenie powietrza, zmiany temperatury, wilgotność, stres, mogą również zwiększać ryzyko wystąpienia AZS lub nasilać jego objawy.
EPIDEMIOLOGIA
Schorzenie dotyka od 0,25 do 20% populacji. Choroba najczęściej pojawia się w dzieciństwie, ale chorują także dorośli. Chociaż u większości dzieci choroba ustępuje, to u części trwa dalej także w wieku dorosłym. Jedynie 25% przypadków atopowego zapalenia skóry rozpoczyna się u osób w wieku dorosłym.
DERMOKOSMETYKI NA ATOPOWE ZAPALENIE SKÓRY
Dermokosmetyki są specjalnie opracowanymi produktami do pielęgnacji skóry, które mają na celu łagodzenie objawów AZS i wspomaganie kondycji skóry. Produkty przeznaczone do pielęgnacji skóry w przypadku AZS są często hipoalergiczne i nie zawierają substancji drażniących. Mają za zadanie nawilżać, łagodzić swędzenie, redukować stan zapalny i wspomagać odbudowę bariery ochronnej skóry. Najważniejszym składnikiem, którego należy szukać w produktach przeznaczonych dla osób z AZS, jest substancja nawilżająca, na przykład kwas hialuronowy, gliceryna, mocznik lub ceramidy. Te składniki pomagają zatrzymać wilgoć w skórze i zapobiegać nadmiernemu wysuszeniu. Dodatkowo, kosmetyki zawierające substancje łagodzące, takie jak alantoina, aloes, pantenol, bisabolol czy wyciągi roślinne o działaniu przeciwzapalnym również świetnie się sprawdzą. Produkty zawierające lipidy i oleje roślinne, wspomagają odbudowę uszkodzonej bariery skóry i będą Twoim zbawieniem. Przed użyciem jakichkolwiek dermokosmetyków w przypadku AZS, zawsze skonsultuj się z dermatologiem, który dobierze odpowiednie produkty i udzieli wskazówek dotyczących codziennej pielęgnacji skóry. Pamiętaj, że każda skóra reaguje inaczej, więc może być konieczne przetestowanie wielu produktów, aby finalnie znaleźć te, które najlepiej działają na Twoją skórę.
PRZECIWSKAZANIA
Istnieją pewne zabiegi pielęgnacyjne, które mogą pogorszyć stan skóry i powodować nasilenie objawów. Na przykład, długie, gorące kąpiele prowadzą do odwodnienia skóry i nasilenia suchości, które jest powszechne w AZS. Zamiast tego, zaleca się krótkie, ciepłe kąpiele (ok. 10 minut) z użyciem łagodnych środków myjących bez dodatków zapachowych. Silne tarcie skóry lub korzystanie z szorstkich ręczników także może podrażnić skórę i pogorszyć objawy AZS. Zamiast tego, delikatne wycieranie skóry ręcznikiem lub stosowanie miękkich ręczników bawełnianych jest bardziej odpowiednie. Zabiegi peelingujące z zastosowaniem agresywnych substancji chemicznych lub mechanicznych często prowadzą do uszkodzenia i podrażnienia skóry. W przypadku AZS, należy unikać takich zabiegów lub stosować delikatne peelingi enzymatyczne, które nie ingerują w stan skóry. Produkty kosmetyczne, zawierające substancje drażniące, takie jak alkohol, perfumy, silne detergenty, mogą tylko pogarszać objawy AZS. Zaleca się stosowanie łagodnych, bezzapachowych produktów przeznaczonych specjalnie dla skóry wrażliwej.
Jeżeli chodzi o ubiór, materiały syntetyczne, takie jak poliester czy nylon, ograniczają oddychalność skóry i przyczyniają się do zatrzymywania wilgoci, co może nasilać objawy AZS. Zaleca się noszenie ubrań z naturalnych włókien, takich jak bawełna, jedwab lub len. Te są najbardziej przewiewne i delikatne dla Twojego ciała.
AZS W PIGUŁCE
Atopowe zapalenie skóry jest jedną z najczęstszych chorób skóry, dotykającą około 15-20% dzieci i 1-3% dorosłych na całym świecie. Ma ono silne podłoże genetyczne. Jeśli jeden z rodziców cierpi na daną chorobę, istnieje 40-50% szansa, że ich dziecko również rozwinie tę chorobę. Jeśli obaj rodzice mają AZS, szansa ta wzrasta do 60-80%. Dolegliwość jest spowodowana nadmierną reakcją układu odpornościowego na różne czynniki środowiskowe, takie jak alergeny, zanieczyszczenia czy stres. Osoby z AZS mają także większe ryzyko wystąpienia innych chorób alergicznych, takich jak astma, alergiczny nieżyt nosa (katar sienny) i alergie pokarmowe. Wynika to z podobnej reaktywności immunologicznej na różne czynniki alergiczne. Choroba często wpada w cykl "swędzenie-zarysowanie", gdzie swędzenie skóry prowadzi do drapania, a drapanie z kolei pogarsza stan skóry, powodując większe zapalenie i swędzenie. Leczenie opiera się na podejściu wieloaspektowym, które obejmuje nawilżanie skóry, unikanie czynników wywołujących, stosowanie leków przeciwhistaminowych i miejscowych kortykosteroidów, a w niektórych przypadkach również terapię światłem (fototerapia). U wielu dzieci objawy AZS zanikają lub ulegają znacznemu złagodzeniu wraz z wiekiem. Większość młodych dorasta i przechodzi przez okres remisji choroby, choć u niektórych objawy mogą się utrzymywać w dorosłości.
Jak widać, choroba AZS nie jest błahostką, którą należy bagatelizować. W dzisiejszych czasach swobodny dostęp do wielu różnych drogerii kosmetycznych, lub nawet tych internetowych, znacząco ułatwia stawianie jej czoła na własną rękę. Warto wiedzieć jakie kosmetyki są odpowiednie dla osób z AZS, ale warto też nie zamykać się na nie i sięgnąć po poradę i profesjonalny plan leczenia dermatologa.
Atopowe zapalenie skóry - infografika
