Aktywność fizyczna w I etapie rehabilitacji
Jednym z ważniejszych elementów rehabilitacji kardiologicznej są ćwiczenia fizyczne. Sama rehabilitacja kardiologiczna dzieli się na III etapy. Etap I to etap szpitalny, w tym czasie rehabilitację pacjenta nadzoruje kardiolog. W ciągu pierwszych dni pacjent zostaje zakwalifikowany do jednej z grupy. Osoby, które czują się stosunkowo dobrze i mogą się samodzielnie poruszać, mają najbardziej rozbudowany plan ćwiczeń. Ćwiczenia odbywają się w różnych pozycjach, zarówno na leżąco, jak i na siedząco oraz na stojąco. Przeciętny trening trwa od 15 do 20 minut. Jeśli stan pacjenta nie pogarsza się, lekarz może zadecydować o stopniowym zwiększaniu aktywności (np. poprzez dodanie dłuższych spacerów w ciągu dnia).
U osób z poważniejszymi problemami zdrowotnymi początkowo zaleca się tylko przemieszczanie po sali szpitalnej i ćwiczenia w pozycji siedzącej lub leżącej (maksymalnie do 15 minut). Pacjenci po ciężkim zawale serca zwykle mogą jedynie leżeć lub półleżeć, dlatego przewidziano dla nich ćwiczenia rozluźniające, oddechowe i relaksujące.
Etap pierwszy kończy się próbą wysiłkową. Czym jest próba wysiłkowa? To inaczej badanie serca połączone z aktywnością fizyczną. Pacjent jest podłączany do aparatu EKG, który na bieżąco monitoruje pracę jego serca. Równocześnie badany musi zacząć chodzić na bieżni lub jeździć na rowerze stacjonarnym (cykloergometrze). Badanie trwa kilkanaście minut. Początkowo kardiolog włącza niewielkie obciążenie na urządzeniu, ale co kilka minut zwiększa je, testując pracę serca pacjenta. Po zakończeniu badania pacjent nadal podłączony jest do aparatu EKG AsCARD. W tym czasie lekarz sprawdza, jak zachowuje się serce osoby badanej bezpośrednio po wykonaniu aktywności fizycznej. Próba wysiłkowa to najlepszy sposób by sprawdzić reakcje serca w różnych sytuacjach. Badanie EKG w stanie spoczynku (tj. bez próby wysiłkowej) daje kardiologowi ogólną wiedzę o stanie pacjenta, próba wysiłkowa natomiast pokazuje natomiast wydolność serca przy zwiększonym obciążeniu. W trakcie badania lekarz kontroluje także ciśnienie krwi pacjenta. Jeśli zaczyna niepokojąco wzrastać, próba wysiłkowa musi zostać przerwana. To samo dotyczy sytuacji, w której pacjent zaczyna skarżyć się na bóle lub duszności.
Aparat EKG AsCard na bieżąco analizuje i interpretuje, a następnie drukuje wyniki pracy serca pacjenta. Dzięki temu kardiolog może odpowiednio szybko zadecydować, czy stan pacjenta jest na tyle dobry, że dalsza rehabilitacja kardiologiczna będzie przebiegać w domu, czy raczej pacjent musi pozostać w szpitalu.
Aktywność fizyczna w II etapie rehabilitacji
II etap rehabilitacji można odbyć w domu, w sanatorium lub w ośrodku medycznym. Osoby, których stan nadal jest poważny, powinny stale być pod opieką kardiologa, dlatego w niektórych przypadkach 2 etap rehabilitacji dalej odbywa się w szpitalu. Na tym etapie lekarz może włączyć intensywniejsze ćwiczenia, które mają na celu obniżenie ciśnienia tętniczego, zmniejszenie poziomu cholesterolu we krwi, poprawę wydolności serca i zwiększenie tolerancji glukozy.
Osobom, których stan zdrowia jest stabilny zaleca się ćwiczenia na cykloergometrze lub bieżni od 3-5 razy w tygodniu. Dla osiągnięcia najlepszych efektów stosuje się trening oporowy ze zmiennym obciążeniem. Cykloergometr CRG 200 przeznaczony do rehabilitacji kardiologicznej dodatkowo ma wbudowany moduł EKG, dzięki czemu urządzenie stale kontroluje pracę serca w trakcie trwania treningu. Ćwiczenia fizyczne powinny trwać od 60 do 90 minut, ale tylko w przypadku osób, u których ryzyko wystąpienia ataku serca lub omdlenia jest małe.
Czas treningu jest dostosowywany indywidualnie, w zależności od stanu pacjenta. Osobom z poważnymi chorobami i zaburzeniami zaleca się wykonywanie zestawu ćwiczeń ogólnousprawniających. Taki trening trwa od 30 do 45 minut i wykonuje się go do 3-5 razy w tygodniu. Dodatkowo lekarz może zadecydować o konieczności wprowadzenia lekkich ćwiczeń pod okiem fizjoterapeuty, które powtarza się nawet dwa razy dziennie. Jeśli stan pacjenta poprawi się w ciągu kilku tygodni, można wprowadzić dodatkowo trening wytrzymałościowy ciągły lub interwałowy.
Ćwiczenia interwałowe to inaczej naprzemienna aktywność w tempie niewielkim i szybkim. U osób z poważniejszymi zaburzeniami może być to tempo niewielkie i umiarkowane. Trening interwałowy przyspiesza spalanie tłuszczu i pobudza metabolizm, dzięki czemu można po nim zobaczyć szybciej efekty niż po standardowym treningu cardio.
Trening interwałowy można wykonać na bieżni. Bieżnia B612 firmy Aspel także ma wbudowany moduł EKG, dzięki czemu monitoruje pracę serca pacjenta. Dodatkowo bieżnia B612 ma sporą rozpiętość prędkości taśmy (od 0 do 20 km/h), dzięki czemu trening można dostosować do indywidualnych potrzeb pacjenta. Bieżnia sprawdzi się również w przypadku treningu oporowego – można ją dowolnie pochylać i sprawić, by ćwiczenia były intensywniejsze.
II etap leczenia może trwać od 1 do 3 miesięcy. Po tym czasie pacjent przechodzi do III etapu rehabilitacji kardiologicznej. Ostatni etap trwa w zasadzie do końca życia, a jego głównym zadaniem jest utrzymanie organizmu pacjenta w jak najlepszej kondycji fizycznej i psychicznej.
Aktywność fizyczna w III etapie rehabilitacji kardiologicznej
Pacjenci w III etapie powinni utrzymywać regularną aktywność fizyczną – zaleca się ćwiczyć minimum 3 razy w tygodniu. Dla utrzymania lepszej niewydolności można mieszać treningi, na przykład raz wykonując raz trening oporowy, raz wytrzymałościowy. Dodatkowo można też włączyć do ćwiczeń pływanie, nordic walking, spacery, ćwiczenia gimnastyczne lub sesje z fizjoterapeutą. Warto też co jakiś czas korzystać z treningu na cyklergometrze CRG 200 lub bieżni B612, by zaobserwować, czy praca serca zmieniła się w ciągu kilku miesięcy.
