Jadeit
Jadeit to minerał z grupy piroksenów, sylifikat sodu i glinu (NaAlSi2O6). Jest bardziej przejrzysty i występuje w szerszej gamie kolorów niż nefryt, w tym w różnych odcieniach zieleni, a także białym, różowym, niebieskim, czarnym i innych. Jadeit jest również twardszy niż nefryt, osiągając 6,5 do 7 w skali twardości Mohsa. Ze względu na swoją twardość i przejrzystość, jest często wykorzystywany w produkcji wyrafinowanej biżuterii i innych drobnych przedmiotów artystycznych. Jadeit jest szczególnie ceniony w Chinach, gdzie jest uważany za symbol czystości i moralności.
Gdzie jest wydobywany jadeit?
- Myanmar (Birma) - jest to najważniejsze źródło najwyższej jakości jadeitu, zwłaszcza z regionu Kachin, gdzie znajduje się słynne miasto kamieni szlachetnych Hpakant. Birmański jadeit jest ceniony na całym świecie za swoją wyjątkową jakość i intensywnie zielony kolor, znany jako "imperialny jadeit".
- Gwatemala jest znana z wydobycia unikalnego jadeitu w różnych kolorach, w tym niebieskiego i zielonego. Jadeit z tego regionu był bardzo ceniony przez starożytne cywilizacje Mezoameryki, takie jak Majowie.
- W rejonie jeziora Bajkał w Rosji występuje jadeit, choć jest to mniej znane źródło tego kamienia.
- Kazachstan
- Stany Zjednoczone (Alaska i Kalifornia) również posiadają zasoby jadeitu, ale nie są one tak znaczące na światowym rynku jak te z Birmy czy Gwatemali.
Nefryt
Nefryt, z kolei, to termin odnoszący się głównie do dwóch różnych minerałów z grupy amfiboli: aktynolitu i tremolitu, które tworzą zbite, włókniste agregaty. Chemicznie jest to złożony sylifikat wapnia, magnezu i żelaza. Nefryt jest mniej przejrzysty niż jadeit i zazwyczaj występuje w odcieniach zieleni, choć może również przyjmować inne kolory, takie jak czarny, czerwony, żółty czy biały. Jest nieco miększy niż jadeit, osiągając twardość od 6 do 6,5 w skali Mohsa, ale jest bardzo wytrzymały na złamanie ze względu na swoją włóknistą strukturę, co czyni go idealnym materiałem na narzędzia, broń i duże rzeźby.
Gdzie jest wydobywany nefryt?
- Chiny mają długą historię wydobycia nefrytu, szczególnie w regionie Xinjiang. Nefryt ten, znany jako "chiński jade", odgrywa ważną rolę w chińskiej kulturze i sztuce.
- W Nowej Zelandii, gdzie jest znany jako pounamu lub zielony kamień, nefryt jest tradycyjnie wykorzystywany przez Maorysów do wytwarzania narzędzi, broni i biżuterii.
- W Syberii, w rejonie jeziora Bajkał, również wydobywa się nefryt.
- W Kolumbii Brytyjskiej znajdują się bogate złoża nefrytu, który jest eksportowany na cały świat, zwłaszcza do Chin.
- W USA, szczególnie w Kalifornii i Wyoming, znajdują się mniejsze złoża nefrytu.
Choć jadeit i nefryt są często łączone pod wspólną nazwą jade, różnią się one składem chemicznym, właściwościami fizycznymi i estetycznymi. Jadeit jest ogólnie bardziej ceniony za swoją twardość, przejrzystość i bogatą gamę kolorów, podczas gdy nefryt jest ceniony za swoją wytrzymałość i historyczne znaczenie, szczególnie w kulturze chińskiej i maoryskiej Nowej Zelandii. Obie formy jade są nadal wysoce cenione w biżuterii i sztuce, z silnymi tradycjami rzemieślniczymi, które przetrwały przez wieki.